تحلیل‌های صورت گرفته در ۴۰ سال اخیر بر اساس مدل‌های جهانی، شدت تغییرات دما در ایران و کشورهای واقع در خاورمیانه را بیشتر کرده است. بر اساس پیش‌بینی‌ها طی ۲۰ سال آینده دمای هوا بین سه تا چهار درجه بیش از حد نرمال افزایش خواهد یافت و این شرایط علاوه بر اینکه بر رژیم بارش‌ها موثر خواهد بود، موجب می‌شود بارش‌ها به سیلاب تبدیل شوند و خشکسالی پیامد بدیهی چنین وضعیتی است.
وقوع سیلاب در نقاط مختلف کشور طی سال‌های اخیر تشدید شده است، برای مثال سیلاب‌هایی در سال ۱۳۹۵ در حوضه دز و در سال ۱۳۹۸ به صورت فراگیر در حوضه‌های مختلف اعم از لرستان، گلستان و خوزستان رخ داد و مشکلات عدیده‌ای را برای معیشیت و زندگی مردم، دام‌ها، مزارع و غیره به وجود آورد.
بر اساس پیش بینی‌ها با روند تغییرات اقلیمی مساله سیلاب در ایران تشدید شده و در این میان می‌توان به تاثیر نقش سدسازی در نقاط مختلف کشور در مدیریت منابع حاصل از سیلاب اشاره کرد.
در این باره می‌توان به تاثیر مثبت احداث سد چمشیر با قابلیت ذخیره سالانه دو میلیارد مترمکعب آب شیرین اشاره کرد و یا سدهای دز و کرخه که به گفته مدیران منابع آب کشور در نبودشان اهواز در سال ۱۳۹۸ به میزان ۶ متر زیر آب می‌رفت.
"علیرضا الماسوندی" معاون تلفیق و امور تنظیم‌گری شرکت مادر تخصصی مدیریت منابع آب ایران در این زمینه تاکید کرده است که با انجام مدل مدیریت جامع سیلاب حدود ۸۰ درصد منابع آبی کشور حفظ می‌شود و امکان استفاده از این منابع در مواقع خشکسالی کشور وجود خواهد داشت.
در همین راستا رئیس موسسه تحقیقات آب کشور، سدها را یکی از بهترین و مفهمومی‌ترین ابزارها برای مقابله با شرایط موجود دانسته و بیان می کند: خوشبختانه بسیاری از بارندگی‌های اخیر در حوضه‌های آبی سدهای کشور رخ داده است که پیامد خوبی است.
در پی بارش‌های کم‌سابقه روزهای اخیر (6 اسفند) در ۱۱ شهرستان سیستان و بلوچستان، سیلاب‌های متعددی به‌وقوع پیوست که بخشی از این سیلاب‌ها در کمند سدها مهار شد و از بروز خسارات مالی و جانی پیشگیری کرد.
بنا بر گزارش‌ها حجم بارش یکساله در یک شبانه روز برخی مناطق استان را فرا گرفت (حجم بارندگی روزهای اخیر این استان بین 300 میلی‌متر تا 560 میلی‌متر به ثبت رسیده است) که با وجود سدهایی که جانمایی آنها به درستی لحاظ شده بود، از این حجم بارشی به عنوان امکان و فرصتی مناسب برای تامین آب شرب هموطنان این خطه از سرزمین بهره‌برداری شد.
به گفته "عیسی بزرگ‌زاده" سخنگوی صنعت آب کشور بارندگی در بالادست سبب شد تا جریان آب رودخانه‌های منطقه در هر ثانیه از ۲ میلیون لیتر عبور کند! برای مثال جریان رودخانه کاجو در بالادست به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار لیتر در ثانیه رسید که اگر سد زیردان وجود نداشت، اضافه حجم ۱۷۰۰ مترمکعبی آب، کلیه مناطق پایین‌دست در جنوب استان سیستان و بلوچستان را فرا می‌گرفت و میزان خسارت‌های مالی و جانی صدها برابر شرایط فعلی بود. در عین حال آب‌گرفتگی‌هایی که در پایین‌دست سدها رخ داده است، به دلیل بارندگی در خود این مناطق بوده است، شاهد آن که همین سامانه بارشی در بندر گوادر پاکستان فاجعه به بار آورده و به کشته شدن ده‌ها نفر ختم شده است.
بر این اساس با مدیریت صورت گرفته، ذخایر سد زیردان پیش از وقوع بارش‌ها تا حد مجاز رهاسازی شد، در ادامه رودخانه کاجو به سمت سد زیردان هدایت شد به طوری که دبی ۲۸۰۰ متر مکعب در ثانیه در این مرحله کنترل و سیلاب مهار شد. همچنین به منظور جلوگیری از ایجاد خسارت و وقوع سیلاب، آب مخازن سد پیشین نیز رهاسازی و ظرفیت این سد خالی شد، سپس رودخانه سرباز به این سد هدایت شد. البته این سد به دلیل شدت بارندگی سرریز شد، اما همچنان از شدت سیلاب کاسته شده است.
همچنین آب پشت سد خیرآباد با دبی بسیار ملایم پیش از وقوع بارش‌ها به پایین دست منتقل شد و در پی بارندگی‌ها، سد خیرآباد که برای شرب و کشاورزی پایین دست مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، سرریز شد؛ بر این اساس علاوه بر جلوگیری از وقوع سیل در این منطقه مشکل تامین آب شرب نیکشهر نیز مرتفع شد.
در همین راستا ۲۱ میلیون متر مکعب آب در سد ماشکید علیا ذخیره‌سازی شد و برای مصارف شرب این منطقه آبگیری خوبی صورت گرفت. همچنین در سد کهیر که در حال تکمیل است بیش از ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب ذخیره شده است.
همچنین دبی ورودی به سد کهیر 2000 مترمکعب در ثانیه بوده است که در صورت نبود این سد، همه آب حاصل از بارندگی و سیلاب به سمت دریا روانه می‌شد اما هم اکنون اکنون 185 میلیون مترمکعب آب در سد کهیر در منطقه کم آب ذخیر شده است.
نکته نهایی اینکه نقطه‌یابی و جاسازی سدها در این منطقه بسیار مفید و موثر بوده و از بروز خسارات فاجعه‌بار در سیستان و بلوچستان جلوگیری کرده است.
براساس گزارش هواشناسی موج جدید بارشی از روز سه‌شنبه پانزدهم اسفند ماه بلوچستان را دوباره تحت‌تاثیر خود قرار خواهد داد و پیش از ورود سامانه بارشی جدید ذخایر آب سدهای جنوب سیستان و بلوچستان بار دیگر مدیریت می‌شوند.
